Các phương pháp điều trị xâm nhập tối thiểu (tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi thận qua, nội soi mềm..) đã giúp các nhà niệu khoa giải quyết được phần lớn các loại sỏi thận và tỉ lệ phẫu thuật mở hiện nay ở các nước phát triển chỉ còn khoảng 3-5%.

Tuy nhiên, ở các nước đang phát triển nói chung và Việt Nam nói riêng thì phẫu thuật mở vẫn chiếm tỷ lệ cao trong điều trị sỏi thận; nhất là những trường hợp sỏi lớn, gây biến chứng nặng nề cho thận…

Biến chứng dò nước tiểu kéo dài thỉnh thoảng gặp sau phẫu thuật mở bể thận lấy sỏi. Tắc nghẽn niệu quản đoạn dưới, nhiễm khuẩn niệu, có hiện diện các dị vật là những nguyên nhân gây ra sự dò nước tiểu kéo dài này và thông thường tự khỏi sau phẫu thuật 2-3 tuần. Sự can thiệp bằng đặt thông niệu quản được khuyến cáo trong trường hợp này [1].

Các giải pháp điều trị chủ yếu được áp dụng như:  Mổ mở để khâu đóng lại đường rò; Đặt lại sonde tiểu điều trị nội khoa; Đặt Sonde JJ và cho bệnh nhân khi nào hết rò, quay chở lại hút sonde JJ; ... Tuy nhiên, hầu hết các giải pháp đều gặp những hạn chế như: thời gian điều trị lâu, tình trạng rò không cải thiện, có trường hợp bị nhiễm trùng nặng hơn, có thể bị rò tái phát...

Xuất phát từ đó, qua nghiên cứu nguyên lý, bản chất của sự rò nước tiểu sau phẫu thuật thận, niệu quản, Tác giả Tô Minh Hùng cùng các cộng sự ở Khoa Ngoại Tiết niệu - Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai đã nghiên cứu đề xuất và áp dụng thành công giải pháp “Hút áp lực âm hút liên tục trong thận bằng sonde tự chế để điều trị rò nước tiểu sau phẫu thuật thận, niệu quản”. Với giải pháp này, Tác giả và các cộng sự đã chủ động tạo ra 1 đường dẫn nước tiểu bằng ống sonde tự chế (Hình 1) chảy theo đường tự nhiên, kết hợp với hút áp lực âm liên tục từ trong bể thận để đảm bảo khi nước tiểu được hình thành, sẽ hút hết sạch ra ngoài, tạo điều kiện cho vết thương tại đường niệu luôn khô, sạch, hạn chế nhiễm trùng. Áp lực âm trong túi ra giao động từ 0 đến - 10mmHg, khi túi đổ hết nước tiểu ép lại và đóng kín (- 10mgHg); sau đó nước tiểu được hút ra dần dần, sau khoảng 2h được khoảng 200ml nước tiểu, khi nước tiểu  gần đầy túi thì áp lực âm trong túi sẽ dần trở về 0, đổ đi để tạo lại áp lực âm mới đảm bảo tính thống nhất và liên tục. Một trong những nét mới của giải pháp so với các giải pháp đã và đang được áp dụng là: Tác giả dùng túi áp lực âm để hút liên tục, một đầu nối với túi, đầu còn lại đưa qua niệu đạo vào bàng quang luồn lên niệu quản và đặt vào trong bể thận (thực

hiện kỹ thuật dưới hướng dẫn của nội soi). Hút liên tục thì nước tiểu sẽ chủ động chảy ra qua ống dẫn đến túi áp lực âm, khi nước tiểu đầy túi, đổ đi, tạo áp lực âm cho lần sau (khoảng 2h đượckhoảng 200ml nước tiểu, khi nước tiểu  gần đầy túi thì áp lực âm trong túi sẽ dần trở về 0, đổ đi để tạo lại áp lực âm mới đảm bảo tính thống nhất và liên tục.

Một trong những nét mới của giải pháp so với các giải pháp đã và đang được áp dụng là:  Tác giả dùng túi áp lực âm để hút liên tục, một đầu nối với túi, đầu còn lại đưa qua niệu đạo vào bàng quang luồn lên niệu quản và đặt vào trong bể thận (thực hiện kỹ thuật dưới hướng dẫn của nội soi). Hút liên tục thì nước tiểu sẽ chủ động chảy ra qua ống dẫn đến túi áp lục âm, khi nước tiểu đầy túi , đổ đi, tạo áp lực âm cho lần sau (khoảng 2h/lân mỗi lần gần 200ml). Với giải pháp này, dòng nước tiểu sẽ được chuyển ra ngoài một cách chủ động, nước tiểu khi được hình thành ra bể thận sẽ được hút hết ra ngoài theo túi áp lực âm, tạo điều kiện cho đường rò ở nhu mô thận hoặc ở bể thận, niệu quản luôn khô, từ đó các tế bào tại chỗ (thận, bể thận, tổ chức xung quanh) mới có điều kiện tái tạo, tăng sinh để bịt kín đường rò.

Hình 2: Túi áp hút áp lực âm

Đây là một giải pháp có kỹ thuật thực hiện tương đối đơn giản, có thể áp dụng cho tất cả những bệnh nhân bị rò nước tiểu sau mổ sỏi thận, sỏi niệu quản hoặc cắt thận bán phần. Giải pháp được áp dụng tại các bệnh viện có trang bị máy nội soi tiết niệu với thời gian thực hiện kỹ thuật nhanh chỉ khoảng từ10- 20  phút.

Từ ngày 20/12/2015 đến nay, Tác giả và các cộng sự đã thực hiện thành công giải pháp trên 11 bệnh nhân với thời gian điều trị chỉ sau 7 đến 10 ngày. Giải pháp này đã giúp cả bác sĩ và bệnh nhân rút ngắn thời gian điều trị, không còn hiện tượng bị rò nước tiểu, không phải mổ mở cắt thận, không phải chuyển lên tuyến trên, chăm sóc hậu phẫu nhẹ nhàng và giảm thiểu chi phí điều trị.

Với giải pháp này, năm 2017, Tác giả và các cộng sự đã đoạt giải Nhất tại Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Lào Cai lần thứ V (năm 2016 - 2017) do UBND tỉnh Lào Cai tổ chức và được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trao tặng “Bằng Lao động Sáng tạo”./.

Tác giả bài viết: Bảo Minh