Tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới
07/01/2025
Ngày 24/11/2023 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII đã ban hành Nghị quyết số 45-NQ/TW của về “tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới”. Nghị quyết chỉ rõ: “Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về đội ngũ trí thức, nhận thức trong Đảng, hệ thống chính trị và xã hội về vị trí, vai trò quan trọng của đội ngũ trí thức ngày càng đầy đủ, toàn diện và sâu sắc hơn. Việc thể chế hoá Nghị quyết được quan tâm; cơ chế, chính sách, nhất là chính sách thu hút, trọng dụng, tôn vinh, đãi ngộ nhằm phát huy vai trò của đội ngũ trí thức tiếp tục được hoàn thiện. Đội ngũ trí thức Việt Nam có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng; là lực lượng đi đầu trong nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học, công nghệ, hội nhập quốc tế; được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, đầu tư nguồn lực, cơ sở vật chất, tạo môi trường làm việc thuận lợi. Nhiều công trình, sản phẩm khoa học, công nghệ, văn hoá, tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị cao của đội ngũ trí thức góp phần quan trọng cho quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Một bộ phận trí thức có năng lực, trình độ tiệm cận với các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới. Các tổ chức của trí thức được củng cố, kiện toàn, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, nâng cao vai trò đại diện cho quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của trí thức; công tác tuyên truyền, vận động được tăng cường, tạo sự đồng thuận của trí thức đối với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; là cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước với đội ngũ trí thức.
Tuy nhiên, việc phát huy vai trò của đội ngũ trí thức còn bất cập, hạn chế; một số nội dung của Nghị quyết chậm được thể chế; chính sách, pháp luật chưa hoàn thiện, đồng bộ; thiếu cơ chế, chính sách đột phá trong đầu tư, huy động nguồn lực, đào tạo, bồi dưỡng, thu hút, trọng dụng, tôn vinh trí thức, nhất là bộ phận trí thức tinh hoa, các nhà khoa học, nhà văn hoá lớn. Cơ cấu, số lượng, chất lượng đội ngũ trí thức chưa hợp lý, thiếu hụt chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực quan trọng; chưa tạo được môi trường thuận lợi động viên trí thức chủ động nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, truyền thụ kiến thức, tư vấn, phản biện xã hội; việc xây dựng đội ngũ trí thức chưa gắn với mục tiêu, nhiệm vụ của từng ngành, địa phương. Một số cấp uỷ, tổ chức đảng, người đứng đầu chưa quan tâm đúng mức đến phát triển đội ngũ trí thức. Chưa xây dựng được Chiến lược quốc gia về phát triển đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Nguyên nhân của những hạn chế, khuyết điểm nêu trên chủ yếu là do nhận thức của một số cấp uỷ, tổ chức đảng, người đứng đầu về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ trí thức chưa đầy đủ, sâu sắc; việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước chưa đồng bộ, hiệu quả; chậm khắc phục hạn chế, bất cập trong cơ chế, chính sách đối với đội ngũ trí thức. Một bộ phận trí thức chưa nhận thức đầy đủ vai trò đối với phát triển đất nước, còn thụ động, trông chờ, ngại bày tỏ chính kiến; năng lực, phẩm chất, uy tín chưa đáp ứng yêu cầu”.
Là một tổ chức chính trị - xã hội của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ, những năm qua Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Lào Cai đã nỗ lực đổi mới sáng tạo để tập hợp, đoàn kết, phát huy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xây dựng nền kinh tế tri thức, góp phần bảo vệ Tổ quốc và thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Mặc dù hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Lào Cai đã có những chuyển biến tích cực, xong để thực hiện những mục tiêu mà Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 cuả Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII đề ra thì Đảng đoàn Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật cần phải tích cực đổi mới tăng cường sự lãnh đạo để nâng cao hiệu quả công tác tập hợp, phát huy vai trò đội ngũ trí thức khoa học công nghệ tham gia xây dựng tỉnh Lào Cai phát triển.
Xuất phát từ tình hình thực tiễn và trước những yêu cầu mới đặt ra, Đảng đoàn Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Lào Cai đã sớm chỉ đạo cụ thể hóa Nghị quyết số 45-NQ/TW, ngày 24/11/2023 cuả Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII và Chương trình hành động số 347-CTr/TU, ngày 03/4/2024 của Tỉnh ủy Lào Cai thành các nội dung chương trình hành động cụ thể trong đó ưu tiên tiếp tục củng cố, kiện toàn, đổi mới nội dung phương thức hoạt động nhằm nâng cao vai trò đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đội ngũ trí thức. Phát huy tốt vai trò làm cầu nối giữa các hội thành viên với các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức khác nhằm giải quyết những vấn đề chung đối với đội ngũ trí thức.
Quá trình triển khai thực hiện phải tiến hành đồng bộ, chặt chẽ, có hiệu quả tránh hình thức và phải bám sát quan điểm chỉ đạo, các định hướng lớn và nhiệm vụ trọng tâm được nêu trong Nghị quyết số 45-NQ/TW, Chương trình hành động số 347-CTr/TU; Kế hoạch số 287/KH-UBND ngày 06/6/2024 của UBND tỉnh; Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 16/4/2010 của Bộ Chính trị Khoá X “về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”; Kết luận số 93-KL/TW, ngày 20/11/2020 của Ban Bí thư về “tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 16/4/2010 của Bộ Chính trị Khóa X” và Chỉ thị số 19-CT/TU, ngày 28/9/2016 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Lào Cai “về nâng cao nhận thức chính trị, phát huy trí tuệ, khuyến khích sáng tạo, cống hiến của đội ngũ trí thức và doanh nhân trên địa bàn tỉnh Lào Cai” nhằm thực hiện mục tiêu tiếp tục xây dựng Liên hiệp Hội Lào Cai trở thành một tổ chức chính trị - xã hội vững mạnh, giữ vai trò nòng cốt trong tập hợp, đoàn kết và phát huy trí tuệ, sức sáng tạo của đội ngũ trí thức KH&CN trong hệ thống chính trị tỉnh Lào Cai; góp phần quan trọng đưa tri thức KH&CN trở thành động lực quyết định sự phát triển bền vững của địa phương, đưa Lào Cai trở thành tỉnh phát triển trong khu vực và cả nước, quyết tâm phấn đấu đến năm 2030:
1) Xây dựng hoàn thiện hệ thống tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu quả, chuyên nghiệp. Nghiên cứu rà soát điều chỉnh, bổ sung xây dựng hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, thực hiện sắp xếp hoàn thiện tổ chức bộ máy cơ quan chuyên trách Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh tinh gọn theo đúng đề án vị trí việc làm đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, bảo đảm tính ổn định, hiệu quả, phù hợp với các quy định chung của Đảng, Nhà nước. Hoàn thiện cơ chế phối hợp hoạt động giữa Liên hiệp Hội với các hội và tổ chức thành viên.
2) Tập trung chỉ đạo với quyết tâm chính trị cao để xây dựng Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Lào Cai trở thành một tổ chức chính trị - xã hội có địa vị pháp lý rõ ràng, có vai trò quan trọng trong công tác xây dựng, tập hợp, đoàn kết và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức trên địa bàn tỉnh.Tăng cường mở rộng đoàn kết, tập hợp đội ngũ trí thức thông qua việc vận động thành lập mới các tổ chức hội, các tổ chức khoa học công nghệ trên các lĩnh vực. Xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu về đội ngũ chuyên gia thuộc mọi lĩnh vực, bảo đảm sẵn sàng huy động chuyên gia tham gia các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh và cung cấp chuyên gia cho các sở, ban, ngành, địa phương trong tỉnh khi cần thiết. Chú trọng phát huy năng lực, kinh nghiệm, tri thức của đội ngũ trí thức đã nghỉ hưu tham gia thực hiện nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội.
3) Chủ động đổi mới nội dung, phương thức hoạt động và tích cực tham gia giải quyết những vấn đề lớn, bức xúc của tỉnh, của đất nước trong lĩnh vực phát triển KH&CN, GD&ĐT, BVMT, Y tế, tăng trưởng kinh tế… Tăng cường các loại hình truyền thông phổ biến kiến thức KH&CN, chủ động nghiên cứu đề xuất cơ chế, chính sách bảo đảm thực hiện hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật đạt hiệu quả cao. Tiếp tục nghiên cứu đề xuất cơ chế chính sách về tôn vinh trí thức tiêu biểu trên địa bàn tỉnh Lào Cai gắn với định kỳ tham mưu Tỉnh uỷ, UBND tỉnh gặp mặt, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và những ý kiến đóng góp của đội ngũ trí thức tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.
4) Đổi mới nội dung, hình thức tổ chức, phương pháp tuyên truyền, tư vấn để nâng cao chất lượng Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Lào Cai, hằng năm phấn đấu tăng số lượng đề tài, số cơ quan, đơn vị tham dự Hội thi. Chú trọng đẩy mạnh việc ứng dụng các đề tài, giải pháp sáng tạo đoạt giải vào đời sống và sản xuất. Tiếp tục đổi mới đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tư vấn nâng cao chất lượng Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên, nhi đồng. Hằng năm phấn đấu có giải thưởng cao tại Cuộc thi cấp toàn quốc và quốc tế.
5) Tăng cường công tác tuyên truyền về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ trí thức và công tác tập hợp, đoàn kết đội ngũ trí thức trên địa bàn. Thường xuyên rà soát, kiện toàn tổ chức, bộ máy gắn với thời thực hiện tốt công tác quy hoạch, đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng, đánh giá, bố trí sắp xếp sử dụng đội ngũ cán bộ chuyên trách Hội một cách hiệu quả. Quan tâm bố trí những cán bộ trẻ có phẩm chất đạo đức tốt, có đủ tiêu chuẩn chính trị, chuyên môn nghiệp vụ và năng lực kinh nghiệm công tác vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật; từng bước sắp xếp lại đội ngũ cán bộ chuyên trách, tinh giản những cán bộ không đáp ứng về chuyên môn nghiệp vụ và năng lực lãnh đạo để xây dựng bộ máy tổ chức cán bộ vững mạnh toàn diện đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ do Đảng, Nhà nước giao trong tình hình mới.
6) Đổi mới, đa dạng hoá hình thức tập hợp, đoàn kết đội ngũ trí thức, tăng cường phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan và đội ngũ trí thức để thúc đẩy hướng dẫn vận động, thành lập các hội khoa học, kỹ thuật mới bảo đảm tuân thủ quy định của Hiến pháp, pháp luật hiện hành và phù hợp với Điều lệ Liên hiệp Hội Việt Nam. Nghiên cứu đề xuất thí điểm thành lập Chi hội Khoa học và Kỹ thuật trực thuộc tại một số cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn. Tích cực tham gia xây dựng chiến lược, kế hoạch hoặc đề án xây dựng và phát triển đội ngũ trí thức tỉnh Lào Cai theo yêu cầu của Chương trình hành động số 347-CTr/TU.
7) Từng bước xây dựng hoàn thiện các quy định, quy chế, quy trình nghiệp vụ nội bộ của Liên hiệp Hội bảo đảm thống nhất với quy định của pháp luật, Điều lệ Liên hiệp Hội Việt Nam và phù hợp với đặc điểm, tình hình hoạt động thực tế của toàn hệ thống. Chủ động, tích cực triển khai thực hiện tốt các nội dung nhiệm vụ được Tỉnh ủy, UBND tỉnh giao trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW.
Phấn đấu đến năm năm 2045 “Xây dựng Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Lào Cai vững mạnh toàn diện, có bộ máy tổ chức phù hợp, tinh gọn, có số lượng người làm việc hợp lý, hiệu quả đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị do Đảng, Nhà nước giao trong giai đoạn mới; nội dung, phương thức hoạt động chuyên sâu, chuyên nghiệp; Liên hiệp Hội thực sự là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đội ngũ trí thức KH&CN Lào Cai”.
Bùi Văn Thắng - Chủ tịch Liên hiệp Hội Lào Cai